Αρβανίτικα επώνυμα: Από πού προέρχονται και τι σημαίνουν
καπεταναίων και απλών στρατιωτών
που αναφέρονται σε έγγραφα του βενετικού αρχείου
και άλλα κείμενα του 15ου και 16ου αιώνα.
Επίθετα που έχουν επιβιώσει ως σήμερα, εξελληνισμένα τόσο ώστε να θεωρούνται πλέον ελληνικά, παρ' ότι δεν παύουν να υποδηλώνουν αρβανίτικη καταγωγή.
Διαβάστε παρακάτω Αρβανίτικα επώνυμα και τι σημαίνουν ορισμένα από αυτά:
Αδάμος (και Αδάμης)
Βαρλάμης (συχνό στη Σπάρτη)
Βέρβερης (τυφλός)
Βλαντής
Γιάτας (μακρύς)
Γκάζας (γελαστός)
Γκέρμπεσης (Γερβάσιος)
Γκίνης (Γιάννης, συχνό στην Υδρα, στο Κορωπί, στα Καλύβια στον Κουβαρά και στον Μαραθώνα)
Γκιόλμας
Γκλιάτης (μακρύς)
Γκολέμης (λαίμαργος, συχνό στο Μενίδι και στον Μαραθώνα)
Γκούμας (Γιακουμής, Ιάκωβος )
Γκρίτσας (συχνό στο Μενίδι)
Καγκάδης (τραγουδιστός, συχνό στην Κέρκυρα, στην Καρυστία και στη Βοιωτία)
Κακαβάς (συχνό στην Καρυστία και στο Λιόπεσι (Παιανία) Αττικής)
Κακαρούκας (κακοκυλημένος, συχνό στη Λιβαδειά)
Καλέντζης (γανωτζής)
Καλέσης (μαλλιαρός)
Κάμιζας (της πλούσιας)
Κάμπασης (κάμπες = πεζός)
Κανάκης
Καντρέβας (συμμαζεμένος)
Καπαρέλης
Κασνέσης
Κέκης (κακός, πονηρός ¬ συχνό στη Χασιά)
Κόκος (Κώστας)Κόκλας (συχνό στη Χασιά)
Κολόσης (Νικολάκης)
Κομποθέκρας (χειρόβολο από σίκαλη)
Κόντος (συχνό στα Καλύβια και στη Χασιά)
Κόρεσης (θεριστής)
Κότσικας (κοκάλας, συχνό στην Κάρυστο)
Κούκης (κόκκινος)
Κουρτέσης
Κούτσης (κουτάβης, συχνό στις Σπέτσες και στο Τάχι των Θηβών)
Κράψας
Κριεκούκης (κοκκινομάλλης)
Κριεμπάρδης (ασπρομάλλης)
Κυριάκης
Κάγκας-kenge=το άσμα, το τραγούδι. Αδυναμία απόδοσης της αρβ. λέξης.
Θήλυζας-thelleze-a= η πέρδικα. Εδώ έχουμε κλασσική περίπτωση αδυναμίας γραφής των κλειστών φωνημάτων, που περιέχει η λέξη αυτή, με σύμβολα του ελληνικού αλφαβήτου. Από εκεί και πέρα, η απόδοση της λέξης με τους υπάρχοντες ελληνικούς χαρακτήρες επαφίεται στη φαντασία των γραφέων. (το e αμυδρα).
Κιμπεζής και Κιμπιζής -το αυτό ακριβώς συμβαίνει και εδώ. Το όνομα είναι σύνθετο και προέρχεται από τις αρβ. λέξεις kebe = πόδι και izi = ο μαύρος,(το e αμυδρά),σημαίνει δηλαδή τον μαυροπόδαρο. Η αδυναμία γραφής είναι φανερή κι από τις διαφορετικές μορφές με τις οποίες εκφέρεται το όνομα. Προφανώς παρωνύμιο.
Kίκηρας-επαγγελματικο όνομα από την αρβ. λέξη κικερ-α= το ρεβίθι, δηλ. αυτός που καλλιεργεί ή πουλά ρεβίθια.
Κουμισης-κι αυτό επαγγελματικό, kemishe = πουκάμισο.
Κακάτσης - πατριδωνυμικό, ο καταγόμενος από Κακάτσι της ΝΑ Αλβανίας.
Καβάγιας - πατριδωνυμικό επίσης, ο προερχόμενος από την Καβάγια της κεντρικής Αλβανίας. Και τα δυο παραπάνω ονόματα αποτελούν δείγμα σχηματισμού επωνύμων με τη θέση αυτούσιου του τοπωνυμίου ως οικογενειακού ονόματος. Είναι κατεξοχήν αρβανίτικη συνήθεια, όπως δέχεται και ο Ν. Βέης.
Βηλαράς - είναι επαγγελματικό, από την αρβ. λέξη βηλάρ = τόπι, δηλ. αυτός που πουλά υφάσματα.
Βούκλιζας - σκωπτικό παρωνύμιο από την αρβ. λέξη bukleze-a = η νυφίτσα.
Βρέζας - προέρχεται από την αρβ. λέξη μπρέζε = το ζωνάρι, με τροπή του μπ σε β, μετά από λόγια επέμβαση.
Γκριτζαλάς - είναι παρωνύμιο, από την αρβανίτικη λέξη grizhele-a = η καρακάξα. Προφανώς, όπως όλα τα παρωνύμια, τα παρατσούκλια, απέδιδε κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του φέροντος το όνομα.
Γκρέπης - grep-i = το αγκίστρι. Συναφή τα αρχαία ελληνικά, γρίπος = το δίχτυ των ψαράδων και γρυπός = κυρτός.
Γκρέστας - greste-a = η αγουρίδα.
Γκρίκας - παρωνύμιο, γκρικ = λαιμός.
Γκρόπας - μάλλον προέρχεται από τοπωνύμιο, όχι σπάνιο σε αρβανίτικες περιοχές. Γκρόπα (grope-a) σημαίνει ο λάκκος, το όρυγμα.
Γκρούμας - παρωνύμιο, grumas-zi =o λάρυγγας.
Γολεμάτης - ειναι δήθεν εξελληνισμένος τύπος των αρβ. λεξεων γκολ ε μαδ =στόμα μεγάλο, προσωνύμιο που αποδιδόταν σκωπτικά σε ανθρώπους λαίμαργους ή σε όσους συνήθιζαν πομπώδεις εκφράσεις. Δείτε τα ομόρριζα ονόματα Γκόλιας, Γκολεμάς, Γκολέμης, Γολέμης.
Δαγκλής - πατριδωνυμικό που υποδηλώνει καταγωγή από την περιοχή Νταγκλή της Αλβανίας. Η τροπή του ντ σε δ αποτελεί επέμβαση των λογίων, όπως συμβαίνει σε πλείστα ονόματα, Μπότσαρης - Βότσαρης. Ο μουσουλμάνος αντίπαλος του Καραϊσκάκη στην Αράχοβα Μουστάμπεης Νταγκλής ο Καφιαζέζης.
Δούνης -την ίδια τροπή έχουμε και στο όνομα αυτό. Είναι δήθεν εξελληνισμένος τύπος του Ντούνης, που κι αυτό με τη σειρά του είναι το αρβανίτικο υποκοριστικό του βαπτιστικού ονόματος Αντώνης.
Δώριζας - doreze-a = το χερούλι, η λαβή. Επίσης σημαίνει τη χεριά, το δράγμα. Ντορέζα λέγεται και το ιδιότυπο πέταγμα της πέτρας από κάτω προς τα πάνω, ώστε να διαγράψει καμπύλη τροχιά.
Ζαρκανίτης - πατριδωνυμικο που υποδηλώνει καταγωγή από το Ζαρκάνι της περιοχής Νταγκλή της Αλβανίας. Η κατάληξη -ιτης είναι ενδεικτική της καταγωγής από τόπο.
Ζέγκος -πατριδωνυμικό, ο καταγόμενος από τοπωνύμιο Ζέγκου στην περιοχή Καρατροπάκ της Δυτικής Αλβανίας.
Ζέης - πατριδωνυμικό, ο καταγόμενος από το Ζέη Τεπελενίου.
Ζόγκας -προέρχεται από την αρβ. λέξη ζόγκου = πουλί. Γράφεται και Ζώγκας και Ζώγος, Ζώγου. Με το όνομα Ζόγκα φέρεται μεγάλος μεσαιωνικός αρχοντικός οίκος της Αλβανίας με έδρα το ανατολικό άκρο της Μεγάλης Μαλεσίας. Την εξάπλωση του οίκου αυτού στον ελλαδικό χώρο δείχνουν τα τοπωνύμια Ζόγκα και Μπαρδί Ζόγκα στη ΒΔ Πελοπόννησο, γνωστά ήδη τουλάχιστον από το 1461/63 (τουρκικό απογραφικό κατάστιχο), καθώς και τοπωνύμιο παπα Γιάννη Ζογγα (όνομα συνοικισμού) γνωστό από την απογραφή των Βενετών του 1700 στην περιοχή Θερμησίου της Αργολίδας.
Ζώτος - ζοτ-ι = ο κύριος, ο αφέντης.
Λέζας και Λέζος - παρωνύμιο από την αρβ. λέξη λεζε-α = η ελιά στο πρόσωπο ή στο σωμα.
Λέπουρης, Λέπουρας - παρωνύμιο, λεπουρ-ι = ο λαγός.
Λιάκρας - λιακρ-α = τα χόρτα.
Λιαμπότης - λιαμποτ-ι = ένα είδος χόρτου.
Λιάσκας - λιασκ-α =το κλήμα που παραχώνουν για καταβολάδα.
Λούβαρης – λουβερ = δηλητήριο.
Λιάρας και Λιάρος - λιαρε-α = το παρδαλό, το ποικιλόχρωμο, το κατάστικτο.
Λάντας (δρυς;)
Λότσας (φίλος)
Λουκίσας (της χήρας του Λουκά, συχνό στα Καλύβια και στη Χασιά)
Λούσης (λιουσ = λάτρης, ικέτης)
Μαζαράκης
Μάζης (κορυφαίος)
Μάνεσης (βραδύς)
Μάριζας (της Μαρίτσας)
Μαύρεσης
Μέγκουλας
Μελέτης
Μενάγιας
Μέξας (συχνό στις Σπέτσες, στην Κέρκυρα και στην Ήπειρο)
Μόλας (μόλε = μήλο)
Μουζάκης
Μπανίκας
Μπάρδης (άσπρος, συχνό στα Μεσόγεια και στη Χασιά της Αττικής)
Μπάρτσης (μπάρτσα = γίδα, συχνό στο Μαρκόπουλο της Αττικής)
Μπάστας
Μπελόκας
Μπελούσης
Μπέτσης
Μπίμπης (πουλί πάπιας, χήνας ή γάλου¬ συχνό στα Λιόσια και στη Μάνδρα Αττικής)
Μπισκίνης (μπέσε = πίστη, κένι = σκύλος)
Μπόζος (βαρέλας)
Μπόρσας (πουγκής)
Μπούας
Μπούζης (χειλάς)
Μπουζίκης
Μπούκουρας (ωραίος)
Μπούμπας (μαμούνας)
Μπόχαλης (μπόχα = σκόνη)
Ντόριζας (μικροχέρης)
Παναρίτης (από το Φανάρι)
Πέτας (πίτας)
Πρίφτης (παπάς, συχνό στην Κορώνη, στα Σπάτα και στην Κερατέα)
Προγόνης
Προκόπης
Ρένεσης (ψεύτης)
Σγούρης
Σκλέπας (κουτσός)
Σκλήρης (συχνό στη Βοιωτία)
Σκούρας
Σούγκρας (που τσουγκρίζει)
Σούκουλας (κουρελής)
Σούλης (ψηλός, λεβέντης)
Σούρπης (ρουφηχτής)
Σπάτας (σπάθας)
Στίνης (που σπρώχνει)
Σχηματάρης (κομψευόμενος)
Τάτσης (Δημητράκης)
Τσαμαντάς (τσα- ή χαϊ- μ' ντα = πήγαινε πιο κοντά)
Τσαπόγας (ψηλοπόδαρος, συχνό στη Μεσσηνία)
Φούντης (πάτος)
Χαϊκάλης (κάλι = άλογο, συχνό στο Μενίδι)
Χέλμης (φαρμάκης)
ΡΩΜΙΕ ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΤΕ!!
ΡΩΜΙΕ ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΤΕ!!
- Ρωμιός < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική Ρωμαῖος (πολίτης του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους, του Βυζαντίου), < ελληνιστική κοινή Ῥωμαῖος (πολίτης του Ρωμαϊκού κράτους) < λατινική Romanus, Ῥώμη Roma[1]
Αρβελέρ: Να σταματήσουμε να λέμε ότι είμαστε Έλληνες!
GEORGE SOROS : ΧΡΕΙΑΖΕΣΤΕ
ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΓΙΑ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Αλβανίδα ιστορικός: Οι Έλληνες είναι Αλβανοί
Αλβανική προπαγάνδα στα σχολεία
Γνωρίστε τους Ούντις - Ένα έθνος Αλβανων απο τον Καυκασο - life
Το χωριό Νιτζ στο Αζερμπαϊτζάν, κατοικείται από τους απογόνους των Αλβανών του Καυκάσου. Οι Ούντις είναι ένα αρχαίο έθνος, με μεγάλη και πλούσια ιστορία.
Σήμερα υπάρχουν μερικές χιλιάδες Ούντις σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 4.000 ζουν, στο Νιτζ. Το χωριό δεν βρίσκεται μακριά από την πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου των Αλβανών του Καυκάσου. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι αυτή η γη, ανήκε πάντα στους Ούντις.
Γνωρίστε τους Ούντις - Ένα αρχαίο έθνος με μεγάλη ιστορία
Το χωριό Νιτζ στο Αζερμπαϊτζάν, κατοικείται από τους απογόνους των Αλβανών του Καυκάσου. Οι Ούντις είναι ένα αρχαίο έθνος, με μεγάλη και πλούσια ιστορία.
Σήμερα υπάρχουν μερικές χιλιάδες Ούντις σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 4.000 ζουν, στο Νιτζ. Το χωριό δεν βρίσκεται μακριά από την πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου των Αλβανών του Καυκάσου. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι αυτή η γη, ανήκε πάντα στους Ούντις.
«Στο αλβανικό κράτος του
Καυκάσου υπήρχαν 26 φυλές. Οι Ούντις ήταν μία απο τις πιο ισχυρές.
Ξεχώριζαν για την πίστη τους, τη Βίβλο, τη γλώσσα τους και τα γραπτά
τους κείμενα»
υποστηρίζει μιλώντας στο euponews, o Όλεγκ Ντανακίρι, διευθυντής του πολιτιστικού κέντρου των Ούντις.
Ο Χριστιανισμός ήταν η επίσημη θρησκεία της Αλβανίας του Καυκάσου. Οι Ούντοι της Νίτζ διατήρησαν την πίστη τους, ακόμα και στη σοβιετική εποχή, όταν δεν υπήρχε χώρος προσευχής. Μία αρχαία εκκλησία αναστηλώθηκε το 2007. Ο ιερέας που θα λειτουργεί εδώ, αυτή την περίοδο σπουδάζει σε θεολογική σχολή στο εξωτερικό.
«Οι Ούντις είναι πολύ ιδιαίτεροι άνθρωποι. Η γλώσσα τους είναι μια σπάνιας ομάδας γλωσσών του Καυκάσου. Ανήκουμε στην χριστιανική εκκλησία της Ανατολής. Τώρα στόχος μας είναι να αποκαταστήσουμε την ανεξαρτησία της αλβανικής εκκλησίας στο Αζερμπαϊτζάν» δήλωσε ο Ρόμπετρτ Μομπίλι, επικεφαλής του χριστιανικού κέντρου της πόλης.
Τα χριστιανικά σύμβολα πάντα ήταν κομμάτι της καθημερινότητας των Ούντις. Τα κοστούμια των μουσικών παραμένουν ίδια εδώ και αιώνες, και έτσι διηγούνται την ιστορία μιας πίστης.
«Εδώ μπορείτε να δείτε έναν αρχαίο σταυρό της Αλβανίας του Καυκάσου. Στην πίσω πλευρά υπάρχει ένας ήλιος με οκτώ βέλη. Συμβολίζει το προσκύνημα στο Ισραήλ. Όποιος φοράει αυτό τον σταυρό, σημαίνει πως βαφτίστηκε εκεί» υποστηρίζει ο μουσικός, Κάρλεν Σχιρβάνι
Οι Ούντις ξεκινούν να μαγειρεύουν, μόνο όταν η ζύμη έχει την ευλογία του θεού. Η τσουκνίδα είναι το κύριο συστατικό του Αφάρ. Αυτό το άγριο φυτό είναι πλούσιο σε βιταμίνη C και στην αρχαιότητα αποτελούσε πηγή δύναμης για τους φτωχούς
Σύντομα η κοινότητα του Νίτζ θα εκδώσει βιβλίο με 100 σπάνιες συνταγές των Ούντις.
«Έμαθα να το μαγειρεύω από τη μητέρα μου. Εκείνη είχε διδαχθεί από τη γιαγιά μου. Τώρα εγώ μαθαίνω την κόρη μου να μαγειρεύει. Το Αφάρ είναι δύσκολο φαγητό, δεν είναι εύκολο να γίνει. Αυτό το πιάτο θα υπάρχει όσο εμείς, οι Ούντις βρισκόμαστε σε αυτόν τον κόσμο. Θα είναι πάντα ένα μέρος της ζωής μας» λέει η Ρίτα Ντανακίρι.
Οι Ούντις μιλούν την γλώσσα των Αζέρων, όμως κυρίως χρησιμοποιούν την δική τους, γλώσσα. Το αρχαίο αλφάβητο έχει αντικατασταθεί από λατινικά γράμματα, που είναι πιο εύκολα για τα μικρά παιδιά.
Νέα σχολικά βιβλία δημοσιεύονται κάθε χρόνο. Η δημιουργός τους και δάσκαλος , Βενέρα Αντόνοβα, ετοιμάζει τα ηλεκτρονικά λεξικά από Ούντι στα αγγλικά και από Ούντι σε Αζέρικα.
Ο Γκριγκόρι άρχισε να γράφει ποιήματα στην γλώσσα των Ούντις, όταν ήταν μικρό αγόρι.
Υποστηρίζει πως αυτή είναι η γλώσσα του Θεού.
Το βράδυ που συνάντησε την δημοσιογράφο του euronews, δούλευε ένα ποίημα που πρόσφερε ως δώρο γενεθλίων στη μητέρα του.
«Η μητρική μου γλώσσα είναι η μούσα μου. Οι ήχοι της είναι τόσο τέλειοι. Μου επιτρέπει να μεταφράζω την ομορφιά του κόσμου σε λέξεις» υποστηρίζει ο ποιητής Γκριγκόρι Μεσάρι.
Όταν φτάσαμε στο Νίτζ, το χωριό ετοιμαζόταν για μια μεγάλη γιορτή. Δύο νέοι άνθρωποι παντρεύονται, όμως οι παραδόσεις τηρούνται. Γι’ αυτό και νεαρά κορίτσια βοηθούν τη νύφη να ετοιμαστεί.
Το ψωμί κόβεται πάνω από το κεφάλι της. Αυτό σημαίνει πως από εδώ και μπρος, εκείνη είναι υπεύθυνη για την οικογενειακή εστία.
Την ίδια ώρα, ο γαμπρός ξυρίζεται. Οι επισκέπτες δίνουν χρήματα για τον επαγγελματία κουρέα. Η αποστολή του είναι πολύ σημαντική.
«Όταν
ένα παιδί γεννιέται είναι μωρό, μετά γίνεται παιδί και μετά έφηβος. Όμως
για να γίνει άνδρας πρέπει να παντρευτεί. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος.
Αυτό το ξύρισμα συμβολίζει το μεγάλο βήμα προς την ενήλικη ζωή. Δείχνει ότι γίνεται άνδρας» υποστηρίζει ο Αλεξάντρ Κανκάλοβ.
Το τελετουργικό του γάμου, έχει τις ρίζες του στην εποχή που οι άνδρες έφευγαν για κυνήγι, ώστε να θρέψουν τις οικογένειές τους.
Κάποιος πυροβολεί ένα στόχο. Αυτή τη φορά πρόκειται για ένα κρεμμύδι που κρέμεται από το δέντρο.
Αυτός που θα πετύχει τον στόχο έχει την τιμή να παραδώσει το όπλο στο γαμπρό.
«Από το Νίτζ φεύγουμε για τα Γκομπουστάν, γνωστά και ως «φλεγόμενα βουνά».Έτσι αποκαλούν οι ντόπιοι τα περίφημα ηφαίστεια λάσπης. Θα γνωρίσουμε την μαγική τους δύναμη στο επόμενο επεισόδιο του προγράμματος «Η ζωή των Αζέρων» μεταδίδει η απεσταλμένη του euronews, Γκαλίνα Πολόνσκαγια.
theologos vasiliadis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου