H σχέση αρχαίας ελληνικής και ρωμαίικης γλώσσας

H σχέση αρχαίας ελληνικής και ρωμαίικης γλώσσας

 

 

Η σχέση της γλώσσας μας με την αρχαία ελληνική, είναι ο βασικός πυρήνας του ελληνικού εθνικού μύθου.

 

Η κυρίαρχη θέση, ότι η σημερινή γλώσσα (κοινή νεοελληνική, όπως τη λένε) βγήκε μέσα από τη μεσαιωνική και αυτή από την αλεξανδρινή, η οποία βγήκε από την αττική, όπως οι μπάμπουσκες (οι ρώσικες κούκλες που βγαίνει η μία μέσα από την άλλη), αποτελεί μηχανιστική σκέψη και άποψη ενός φανατικού εθνικιστή, του Γ. Χατζιδάκι, που λειτούργησε αντιεπιστημονικά και ηγήθηκε της κρατικής προσπάθειας για τον εξελληνισμό των τοπωνυμίων της χώρας  

(για να μην παρέχουν αυτά στους αντιπάλους αντεθνικά επιχειρήματα, ότι δηλαδή δεν είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων).

 

Ο Χατζιδάκις ηγήθηκε στον αγώνα κατά των δημοτικιστών και κατάφερε να απαγορευτεί το 1911 η δημοτική (με συνταγματική διάταξη) στη δημόσια διοίκηση.

 

Ο Χατζιδάκις (και όλοι οι κορυφαίοι καθαρευουσιάνοι) ήθελε να εξαφανίσει τη ρωμαίικη γλώσσα, γιατί ήξερε πως η ύπαρξή της διαψεύδει τον ελληνικό εθνικό μύθο.

 

Ο Χατζιδάκις στα γεράματα του, επέβαλε ακόμα στον εκδότη Δημητράκο να ανακατέψει, για εθνικούς λόγους, σε ένα πολύτομο λεξικό τη δημοτική, την καθαρεύουσα και την αρχαία γλώσσα. 

 

Για να φανεί η «συνέχεια».

 

Η γλώσσα που ονομάστηκε δημοτική, λεγόταν Ρωμαίικη και ο λαός που τη μιλούσε ρωμαίικος (Ρωμιοί και Ρωμιοσύνη). 

 

Το Ελλάς, Έλληνες, Ελληνική, Νέα Ελληνική, είναι όλα εθνικές ονομασίες και επιβάλλονται μετά τη δημιουργία του ελληνικού Βασιλείου.

 

Ο σημαντικός γερμανός γλωσσολόγος Πάουλ Κρέτσμερ (Kretschmer), που μελέτησε τις διαλέκτους της ρωμαίικης γλώσσας, είχε από τις αρχές του 20^ου αιώνα προτείνει να συνδεθούν αυτές με τις αρχαίες διαλέκτους και με το μεσογειακό προελληνικό υπόστρωμα. 

 

Αυτή ωστόσο η θέση διαχρονικά αποσιωπήθηκε, γιατί εθνικά αλληθώριζε.

 

Το εθνικό κίνημα της καθαρεύουσας δεν κατάφερε να αλλάξει τη σύνταξη και τη γραμματική της ρωμαίικης γλώσσας, άλλαξε όμως διαχρονικά, με το δημόσιο σχολείο το λεξιλόγιο. Έτσι οι δύο από τις τρεις λέξεις που βρίσκουμε σήμερα στα λεξικά της «Νεοελληνικής» είναι νεκραναστημένες αρχαίες λέξεις, από το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα, τα τελευταία 150 χρόνια. 

Αυτό το γεγονός δεν είναι γενικά γνωστό. 

Ο Μπαμπινιώτης για παράδειγμα στα λεξικά του (συνήθως) δεν αναφέρει αυτές τις λέξεις σαν «λόγιες» ή λέξεις της «καθαρεύουσας» με καταλήξεις της δημοτικής, που φυτεύτηκαν από τους καθαρευουσιάνους λόγιους, αλλά αφήνει να εννοηθεί πως υπάρχουν διαχρονικά στο στόμα του λαού από την αρχαιότητα.

 

Η ρωμαίικη γλώσσα, όπως πολλές ζωντανές γλώσσες, καταγράφεται για πρώτη φορά σε μεσαιωνικά κείμενα. Στην περίπτωση της ρωμαίικης, οι λέξεις της πρωτοεμφανίζονται στα κείμενα της λεγόμενης βυζαντινής δημώδους γραμματείας, ανάκατα με λόγιες λέξεις. 

 

Το γεγονός ότι τις πρωτοσυναντάμε σε μεσαιωνικά κείμενα, δεν σημαίνει ότι οι λέξεις αυτές δημιουργήθηκαν το μεσαίωνα (όπως διδάσκεται). Τότε, κάποιοι λόγιοι, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν στα έργα τους και «χυδαίες» λέξεις, από το λαϊκό λεξιλόγιο, που μέχρι τότε το περιφρονούσαν. Η ηλικία αυτών των λέξεων, που σιγά-σιγά καταγράφονται, μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ο αιώνα, μας είναι άγνωστη. Ο χρόνος της πρώτης καταγραφής τους από τους λόγιους, δεν σημαίνει πως είναι και ο χρόνος που πλάστηκαν από τον λαό. Πολλές από αυτές (στις διάφορες παραλλαγές τους) μπορεί να είναι πανάρχαιες. Ο χαρακτηρισμός τους λοιπόν, ως λέξεων μεσαιωνικών (καθώς δεν υπάρχουν σε παλαιότερα έργα), είναι αυθαίρετος, κόντρα στη λογική και υπηρετεί μόνο το εθνικό αφήγημα.

Επιπλέον, η προσπάθεια να ετυμολογηθούν συνδεόμενες (πάση θυσία) με την ελληνική αρχαιότητα, οδηγεί συχνά σε παρετυμολογικές ακροβασίες, πέρα από τα όρια της σοβαρότητας.

 

Η δική μου άποψη είναι ότι η ρωμαίικη γλώσσα, τον πλούτο της οποίας ανακαλύπτεις μόνο αν ασχοληθείς συστηματικά με τις διαλέκτους της, είναι η γλώσσα που μιλούσαν οι δούλοι της αρχαίας Ελλάδας. 

 

Αυτή η γλώσσα έχει τις ρίζες της στο γλωσσικό υπόστρωμα της προελληνικής περιόδου. Ένα υπόστρωμα που είναι τόσο Ινδοευρωπαϊκό όσο και μη Ινδοευρωπαϊκό.

 

Οι έλληνες γλωσσολόγοι δεν γνωρίζουν ότι οι αφέντες Έλληνες της κλασσικής Ελλάδας σχεδόν αφανίστηκαν. 

 

Αυτά τα ιστορικά γεγονότα δεν διδάσκονται στο ελληνικό πανεπιστήμιο.

 

Οι δούλοι (που ήταν δεκαπλάσιοι των πολιτών) και η γλώσσα τους ωστόσο διασώθηκαν.

 

Επίσης οι διαφορές και η ποικιλία των διαλέκτων της ρωμαίικης είναι τέτοια, που παραπέμπει λογικά σε προϋπάρχουσα αρχαία πολυδιάσπαση και ποικιλία.

 W. Smith, Λεξικόν της ελληνικής αρχαιολογίας

 

Υπάρχει ένα βασικό λεξιλόγιο αποτελούμενο από 207 λέξεις που επιτρέπει να βρεθεί η γλωσσική συγγένεια ανάμεσα σε δύο γλώσσες. 

 

Πρόκειται για τον κατάλογο Σουάντες (Swadesh List). Με βάση αυτή τη λίστα, η σχέση ανάμεσα στην αρχαία Ελληνική και τη Ρωμαίικη γλώσσα είναι περίπου 50%, αν μείνουμε στην «κοινή ρωμαίικη» ή καλύτερα στη σύγκριση των κειμένων της αρχαίας γραμματείας με το λεξιλόγιο του δυτικού τμήματος της νότιας ρωμαίικης διαλέκτου.*  

 

Αν προχωρήσουμε και στις άλλες διαλέκτους το ποσοστό συγγένειας είναι ακόμα μικρότερο.

Όσον αφορά τέλος τη «μοναδικότητα» της Αρχαίας Ελληνικής, είναι απλά ένας εθνικός μύθος. Αυτή αποτελεί ένα μόνο παρακλάδι της συμβατικά ονομαζόμενης Ινδοευρωπαϊκής γλώσσας.

* Όπως: ΥΔΩΡ / νερό,  ΥΕΤΟΣ / βροχή, ΠΥΡ / φωτιά, ΤΕΦΡΑ / στάχτη, ΟΡΟΣ / βουνό, ΥΛΗ / δάσος, ΠΟΑ / χορτάρι, ΟΜΙΧΛΗ / καταχνιά, ΣΕΛΗΝΗ / φεγγάρι, ΙΧΘΥΣ / ψάρι, ΟΡΝΙΣ / πουλί, ΩΟΝ / αβγό, ΚΥΩΝ / σκυλί, ΟΦΘΑΛΜΟΣ/ μάτι, ΟΣΤΟΥΝ / κόκαλο, ΟΥΣ / αυτί , ΡΙΣ / μύτη, ΔΗΜΟΣ / ξίγκι,  ΝΟΤΟΝ / πλάτη, ΗΠΑΡ / συκώτι, ΕΤΟΣ / χρονιά, ΜΗΤΗΡ / μάνα, ΟΔΟΣ / δρόμος.

  

 

Προελληνικές - μη ινδοευρωπαϊκές λέξεις στη ρωμαίικη γλώσσα

 

 

Ο Robert Stephen Paul Beekes είναι ένας σημαντικός σύγχρονος γλωσσολόγος (γεννήθηκε στο Χάρλεμ το 1937), καθηγητής της συγκριτικής ινδοευρωπαϊκής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Leiden και συγγραφέας πολλών βιβλίων για την Πρωτο-Ινδοευρωπαϊκή (Proto-Indo-European).

 

Στο δημοσιευμένο στο ίντερνετ τμήμα του ετυμολογικού λεξικού του, της αρχαίας ελληνικής [Greek etymological dictionary], για τα γράμματα Α έως και Σ, μεταξύ 6.723 λέξεων, θεωρεί 1.542 λέξεις αβέβαιης ετυμολογίας, 1.372 σίγουρα ή μάλλον ινδοευρωπαϊκές και 1.688 σίγουρα ή μάλλον προελληνικές – μη ινδοευρωπαϊκές.

 

Για μένα, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι θεωρούμενες από τον Beekes ως μη ινδοευρωπαϊκές – προελληνικές (Pre-Greek) λέξεις.

 

Η συμβατικά χαρακτηριζόμενη «Προελληνική», είναι η γλώσσα ή οι γλώσσες που μιλούσαν οι κάτοικοι της χώρας που κατακτήθηκε από τους ινδοευρωπαίους Έλληνες. Οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς είχαν ονομάσει αυτούς τους λαούς με διάφορα ονόματα, όπως Πελασγούς, Λέλεγες, Κάρες και άλλα. 

 

Ανεξάρτητα από τα ονόματα τους, οι άνθρωποι εκείνοι είχαν δημιουργήσει ένα πολιτισμό, υψηλότερο των Ελλήνων που τους υπέταξαν. Οι νέοι κυρίαρχοι, φαίνεται πως ενσωμάτωσαν στο λεξιλόγιο τους πολλές λέξεις των δούλων τους. Πολλές από αυτές αναφέρονται στη γεωγραφία της παραθαλάσσιας χώρας, στην πανίδα και τη χλωρίδα της. Άλλες αποκαλύπτουν την προηγούμενη σύνθετη κοινωνική ζωή και τον αναπτυγμένο παλαιό πολιτισμό των υποταγμένων.

 

Στη συνέχεια, εξετάζοντας προσωπικά, τις (κατά τον Beekes) 1.688 προελληνικές λέξεις, είδα πως άλλες έχουν εξαφανιστεί, άλλες διατηρήθηκαν αγράμματα στο στόμα του λαού και άλλες έχουν μπει ως λόγια δάνεια στη λεγόμενη Κοινή Νεοελληνική.

 

Στην Κοινή Νεοελληνική, θεωρώντας πως είναι «ελληνικές», τις ενσωμάτωσαν διαχρονικά οι φιλόλογοι του Έθνους. Αυτοί που έφτιαξαν στα γραφεία τους και επέβαλαν μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος ένα λεξιλόγιο κατά 66% καθαρευουσιάνικο ή ελληνοφανές.

 

Ωστόσο είδα πως στο στόμα του λαού, στη γλώσσα που παλιά ονομαζόταν Μιξοβάρβαρη ή Ιδιωτική ή Χυδαία ή Δημοτική ή απλά Ρωμαίικη (Romaic), διατηρήθηκαν 281 από τις 1.688 προαναφερόμενες λέξεις.

 

 

 

Οι 281 αυτές λέξεις, πέρασαν στο απώτερο παρελθόν, από το στόμα των παλαιών κατοίκων, στο λεξιλόγιο των νέων κυρίαρχων, των Ελλήνων και των συγγραφέων τους που τις διέσωσαν. Για μένα, είναι ολοφάνερο πως αρκετές άλλες προελληνικές λέξεις δεν καταγράφηκαν, καθώς δεν πέρασαν στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Αυτές συνέχισαν να τις χρησιμοποιούν οι δούλοι μεταξύ τους.

 

Σε επιδημίες, σαν την πανούκλα, αφέντες και δούλοι ήταν ίσοι μπροστά στο θάνατο. Μα στους πολέμους, μόνο οι έχοντες, οι ιδιοκτήτες, πήγαιναν για να σκοτωθούν

 

Το 479 π.Χ. η Πελοπόννησος μπόρεσε να παρατάξει 74.000 μαχητές - ελεύθερους Έλληνες. Το 129 μ.X. οι πολεμιστές Έλληνες δεν ξεπερνούσαν πια τις 3.000 [Karl Saller].

 

Οι κατά χρονικά διαστήματα, επόμενοι αρματωμένοι που νικηφόρα έμπαιναν στη χώρα, τα νέα αφεντικά, άφηναν τους δούλους να ζουν, για να δουλέψουν και να τους ταΐσουν.

 

Και οι σκλάβοι (έως και δεκαπλάσιοι από τους αφέντες, στην αρχαιότητα) συνέχισαν να μιλούν (και ως αμόρφωτοι, να μη γράφουν) τα «δικά» τους. Αυτά που νομίζω πως διατηρήθηκαν (μαζί με άλλες φωνές) σε απόμερα χωριά του τόπου, στις περιφρονημένες διαλέκτους της ρωμαίικης, αλλά και στις απλές κουβέντες των ανθρώπων του μόχθου στις πόλεις.

 

 

Σημείωση της 30ης Απριλίου 2015: Μετά την απόκτηση του δίτομου λεξικού του Beekes (Etymological Dictionary of Greek, Leiden, Boston, 2010), έχοντας πια το σύνολο του έργου στα χέρια μου (μέχρι και το γράμμα Ω), είδα ότι ο αριθμός των προελληνικών - μη ινδοευρωπαϊκών λέξεων που υπάρχουν στα αρχαία λεξικά και πέρασαν, εκτός σχολείου, από στόμα σε στόμα, στη ρωμαίικη γλώσσα, ανέρχονται σε 354. Αυτές είναι οι εξής:

 

 

ΑΓΓΟΣ	το αγγειό
ΑΗΔΩΝ / ΑΗΔΟΝΟΣ	το αηδόνι
ΑΘΗΡ / ΑΘΕΡΟΣ	ο αθέρας
ΑΙΓΥΠΙΟΣ	ο γύπας
ΑΚΑΚΙΑ	η ακακία
ΑΚΑΝΘΑ	το αγκάθι
ΑΚΡΙΣ / ΑΚΡΙΔΟΣ	η ακρίδα
ΑΛΟΞ / ΑΛΟΚΟΣ	το αυλάκι
ΑΜΑΞΑ	το αμάξι
ΑΜΑΥΡΟΣ	μαύρος
ΑΜΠΕΛΟΣ	το αμπέλι
ΑΜΥΓΔΑΛΗ	το αμύγδαλο
ΑΝΔΡΑΧΝΗ	η αντράκλα
ΑΝΗΘΟΝ	το άνηθο
ΑΝΘΡΑΞ / ΑΝΘΡΑΚΟΣ	η θράκα
ΑΝΘΡΩΠΟΣ	ο άνθρωπος
ΑΝΝΗΣΟΝ	το γλυκάνισο
ΑΝΤΙΚΡΥ	αντίκρυ
ΑΠΑΤΑΩ	απατάω
ΑΡΑΚΟΣ	ο αρακάς
ΑΡΠΑΖΩ	αρπάζω
ΑΣΒΟΛΟΣ	η ασβόλη
ΑΣΠΑΛΑΘΟΣ	ο ασπάλαθος
ΑΣΤΑΚΟΣ	ο αστακός
ΑΣΤΑΦΙΣ / ΑΣΤΑΦΙΔΟΣ	η σταφίδα
ΑΣΤΑΧΥΣ	το στάχυ
ΑΣΤΕΡΟΠΗ & ΑΣΤΡΑΠΗ	η αστραπή
ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΣ	το αστραγάλι
ΑΣΦΑΡΑΓΟΣ & ΑΣΠΑΡΑΓΟΣ	η ασπαραγγιά
ΑΣΦΟΔΕΛΟΣ	το ασφόδελο
ΑΤΡΑΚΤΟΣ	το αδράχτι
ΑΦΑΚΗ & ΑΦΑΚΟΣ	η αφάκα
ΑΧΡΑΣ / ΑΧΡΑΔΟΣ	η αχλάδα
ΑΧΥΡΟΣ	το άχυρο
ΑΨΙΝΘΙΟΝ	η αψιθιά
ΒΑΙΑ	η βάγια
ΒΑΣΙΛΕΥΣ	ο βασιλιάς
ΒΑΤΡΑΧΟΣ	ο βάτραχος
ΒΔΕΛΛΑ	η βδέλλα
ΒΗΧΟΣ	ο βήχας
ΒΛΑΒΗ	η βλάβη
ΒΛΕΠΩ	βλέπω
ΒΛΗΧΩΝ / ΒΛΗΧΩΝΟΣ	το βληχόνι
ΒΟΥΝΟΣ	το βουνό
ΒΡΑΚΑΝΑ	η βρακανίδα
ΒΥΘΟΣ	ο βυθός
ΒΥΤΙΝΑ	η βυτίνα
ΓΕΦΥΡΑ	η γέφυρα
ΓΗ	η γη
ΓΡΙΠΟΣ	ο γρίπος
ΓΥΨ / ΓΥΠΟΣ	ο γύπας
ΔΑΚΤΥΛΟΣ	το δάχτυλο
ΔΑΥΚΟΣ	το δαυκί
ΔΑΦΝΗ	η δάφνη
ΔΕΙΠΝΟΝ	το δείπνο
ΔΙΚΕΛΛΑ	το δικέλι
ΔΙΚΤΑΜΟΝ	το δικτάμι
ΔΙΚΤΥΟΝ	το δίχτυ
ΔΙΦΘΕΡΑ	το τεφτέρι
ΔΙΨΑ	η δίψα
ΔΟΛΟΣ	το δόλωμα
ΔΟΞΑ	η δόξα
ΔΟΥΛΟΣ	ο δούλος
ΔΡΟΣΟΣ	η δροσιά
ΕΓΧΕΛΥΣ	το χέλι
ΕΛΑΙΑ	η ελιά
ΕΞΑΙΦΝΗΣ	ξαφνικά
ΕΡΙΝΕΟΣ	ο ορνιός
ΕΣΤΙΑ	η στια
ΕΣΧΑΡΑ	η σχάρα
ΕΨΩ / ΕΨΗΣΩ	ψήνω
ΘΑΛΑΜΟΣ	το θαλάμι
ΘΑΛΑΣΣΑ	η θάλασσα
ΘΑΜΒΟΣ	το θάμπος
ΘΑΜΝΟΣ	ο θάμνος
ΘΑΥΜΑ	το θάμα
ΘΗΣΑΥΡΟΣ	ο θησαυρός
ΘΡΗΝΟΣ	ο θρήνος
ΘΡΟΝΟΣ	το θρονί
ΘΥΜΒΡΑ	η θρούμπη
ΘΥΜΟΝ	το θυμάρι
ΘΥΝΝΟΣ	ο τόνος
ΚΑΒΟΥΡΟΣ	ο κάβουρας
ΚΑΘΑΡΟΣ	ο καθαρός
ΚΑΚΚΑΒΗ	το κακάβι
ΚΑΚΟΣ	κακός
ΚΑΚΤΟΣ	ο κάκτος
ΚΑΛΑΘΟΣ	το καλάθι
ΚΑΛΑΜΙΝΘΗ	η καλαμίθρα
ΚΑΛΥΒΗ	η καλύβα
ΚΑΜΙΝΟΣ	το καμίνι
ΚΑΠΝΟΣ	ο καπνός
ΚΑΡΔΑΜΟΝ	το κάρδαμο
ΚΑΡΙΣ	η γαρίδα
ΚΑΡΚΙΝΟΣ	το καρτσίνι
ΚΑΡΥΑ	η καρυά
ΚΑΡΥΟΝ	το καρύδι
ΚΑΣΤΑΝΟΝ	το κάστανο
ΚΑΥΚΑΛΙΣ / ΚΑΥΚΑΛΙΔΟΣ	η καυκαλίθρα
ΚΑΧΛΗΞ / ΚΑΧΛΙΚΟΣ	το χαλίκι
ΚΕΡΑΜΟΣ	το κεραμίδι
ΚΕΡΑΣΟΣ	η κερασιά
ΚΕΡΔΟΣ	το κέρδος
ΚΗΠΟΣ	ο κήπος, το κηπάρι
ΚΗΡΟΣ	το κερί
ΚΙΝΑΡΑ	η αγκινάρα
ΚΙΣΣΟΣ	ο κισσός
ΚΙΧΛΗ	η τσίχλα
ΚΛΑΔΟΣ	το κλαδί
ΚΛΑΙΩ	κλαίω
ΚΛΗΜΑ	το κλήμα
ΚΛΩΘΩ	κλώθω
ΚΛΩΝ / ΚΛΩΝΟΣ	ο κλώνος
ΚΝΙΔΗ	η τσουκνίδα
ΚΝΙΨ / ΚΝΙΠΟΣ & ΣΚΝΙΨ / ΣΚΝΙΠΟΣ	η σκνίπα
ΚΟΚΚΥΜΗΛΕΑ	η κουμηλιά
ΚΟΛΑΞ / ΚΟΛΑΚΟΣ	ο κόλακας
ΚΟΛΛΑ	η κόλλα
ΚΟΛΟΒΟΣ	ο κολοβός
ΚΟΛΟΙΟΣ	η καλιακούδα
ΚΟΛΟΚΥΝΘΗ	η κολοκύθα
ΚΟΜΒΟΣ	ο κόμπος
ΚΟΝΥΖΑ	η κονύτσα (Inula viscosa)
ΚΟΡΑΛΛΙΟΝ	το κοράλλι
ΚΟΡΙΑΝΝΟΝ	ο κόλλιανδρος
ΚΟΡΥΔΟΣ & ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ	ο κορυδαλλός
ΚΟΡΥΦΗ	η κορφή
ΚΟΡΧΟΡΟΣ	η κορχήστρα (Anagallis)
ΚΟΣΚΙΝΟΝ	το κόσκινο
ΚΟΦΙΝΙ	το κοφίνι
ΚΟΧΛΟΣ	ο κοχλιός
ΚΡΗΣΕΡΑ	η κρησάρα
ΚΡΙΘΗ	το κριθάρι
ΚΡΥΠΤΩ	κρύβω
ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΣ	το κρύσταλλο
ΚΤΥΠΟΣ	ο χτύπος
ΚΥΒΕΡΝΑΩ	κυβερνώ
ΚΥΔΩΝΕΑ	η κυδωνιά
ΚΥΛΙΝΔΩ	κυλώ
ΚΥΜΙΝΟΝ	το κύμινο
ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ	το κυπαρίσσι
ΚΥΠΕΙΡΟΝ	ο κύπειρος, η κύπερη
ΚΥΠΡΙΝΟΣ	ο κυπρίνος
ΚΥΠΤΩ	σκύβω
ΚΥΡΤΟΣ	ο κιούρτος
ΚΩΒΙΟΣ	ο κωβιός
ΚΩΔΩΝ / ΚΩΔΩΝΟΣ	το κουδούνι
ΚΩΝΩΨ / ΚΩΝΩΠΟΣ	το κουνούπι
ΛΑΓΥΝΟΣ	το λαγήνι
ΛΑΘΥΡΟΣ	το λαθούρι
ΛΑΙΜΟΣ	ο λαιμός
ΛΑΜΠΩ	λάμπω
ΛΑΜΨΑΝΗ	η λαμψάνα
ΛΑΠΑΘΟΝ	το λάπαθο
ΛΑΡΟΣ	ο γλάρος
ΛΑΡΥΓΞ / ΛΑΡΥΓΓΟΣ	το λαρύγγι
ΛΑΧΑΝΟΝ	το λάχανο
ΛΕΚΑΝΗ	η λεκάνη
ΛΕΠΙΟΝ	το λέπι
ΛΕΠΡΟΣ	ο λεπρός
ΛΕΧΡΙΟΣ	ο λεχρίτης
ΛΙΘΟΣ	το λιθάρι
ΛΙΝΟΝ	το λινό
ΛΩΤΟΣ	ο λωτός
ΜΑΓΓΑΝΟΝ	το μάγγανο
ΜΑΓΕΙΡΟΣ	ο μάγερας
ΜΑΛΑΧΗ & ΜΟΛΟΧΗ	η μολόχα
ΜΑΛΛΟΣ	το μαλλί
ΜΑΜΑΙΚΥΛΟΝ	η μαμαίκουλα
ΜΑΝΔΡΑ	η μάντρα
ΜΑΡΑΘΟΝ	το μάραθο
ΜΑΡΜΑΡΟΣ	το μάρμαρο
ΜΑΣΗΜΑ	το μάσημα
ΜΑΣΤΟΣ	το μαστάρι
ΜΑΣΧΑΛΗ	η μασκάλη
ΜΑΧΑΙΡΑ	το μαχαίρι
ΜΕΣΠΙΛΟΝ	η μεσπιλιά
ΜΗΝΙΓΞ / ΜΗΝΙΓΓΟΣ	το μηνίγγι
ΜΗΧΑΝΗ	η μηχανή
ΜΙΚΡΟΣ	μικρός
ΜΙΝΘΗ	η μένθα
ΜΙΣΕΩ	μισώ
ΜΟΡΜΥΡΟΣ	η μουρμούρα (ψάρι)
ΜΥΕΛΟΣ	το μυαλό (μεδούλι)
ΜΥΡΑΙΝΑ & ΣΜΥΡΑΙΝΑ	η σμέρνα
ΜΥΡΙΚΗ	η μυρίκη, η μυρικιά
ΜΥΡΤΟΣ	το μύρτον,  η μυρτιά
ΜΥΣΤΑΞ / ΜΥΣΤΑΚΟΣ	το μουστάκι
ΝΗΣΟΣ	το νησί
ΝΙΚΗ	η νίκη
ΝΥΜΦΗ	η νύφη
ΞΑΙΝΩ	ξαίνω
ΞΑΝΘΟΣ	ξαθός
ΞΕΝΟΣ	ξένος
ΞΙΦΟΣ	ο ξιφιός
ΟΜΒΡΟΣ	η βροχή
ΟΝΩΝΙΣ	η ονωνίδα
ΟΞΟΣ & ΟΞΙΔΙΟΝ	το ξίδι
ΟΞΥΑ	η οξυά
ΟΡΟΒΟΣ	το ορόβι
ΟΡΤΥΞ	το ορτύκι
ΟΣΤΡΕΙΟΝ & ΟΣΤΡΕΟΝ	το στρείδι
ΟΣΤΡΥΑ	η οστρυά (Ostrya carpinifolia)
ΟΥΡΑ	η ουρά
ΟΧΘΗ	ο όχτος
ΠΑΓΟΥΡΟΣ	ο πάγουρας (κάβουρας)
ΠΑΛΕΥΩ	παλεύω
ΠΑΛΙΟΥΡΟΣ	ο παλιούρος, το παλιούρι
ΠΑΡΘΕΝΟΣ	η παρθένα
ΠΕΛΑΓΟΣ	το πέλαγο
ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ	ο πελεκάνος
ΠΕΛΕΚΥΣ	το πελέκι
ΠΕΡΔΙΞ / ΠΕΡΔΙΚΟΣ	η πέρδικα
ΠΕΤΑΥΡΟΝ	το πέταυρο
ΠΕΤΡΑ	η πέτρα
ΠΗΓΑΝΟΝ	το πήγανο, ο πήγανος
ΠΗΛΑΜΥΣ / ΠΗΛΑΜΥΔΟΣ	η παλαμίδα
ΠΗΛΟΣ	ο πηλός
ΠΙΘΟΣ	το πιθάρι
ΠΙΝΗ	η πίνη
ΠΙΣΟΣ	ο μπίζος,  το μπιζέλι
ΠΙΤΥΡΑ	το πίτουρο
ΠΛΑΣΣΩ	πλάθω
ΠΛΑΤΑΝΟΣ	ο πλάτανος
ΠΛΗΜΜΥΡΙΣ / ΠΛΗΜΜΥΡΙΔΟΣ	η πλημμύρα
ΠΛΙΝΘΟΣ	η πλίθα. η πλίθρα
ΠΝΙΓΩ	πνίγω
ΠΟΛΕΜΟΣ	ο πόλεμος
ΠΡΑΣΟΝ	το πράσο
ΠΡΟΥΜΝΗ	η πουρνελιά
ΠΡΥΜΝΟΣ	η πρύμη
ΠΤΑΙΩ	φταίω
ΠΤΕΛΕΑ	η πτελιά, η φτελιά
ΠΤΙΛΟΝ	το πούπουλο
ΠΤΥΟΝ	το φτυάρι
ΠΥΡΓΟΣ	ο πύργος
ΠΩΓΩΝ	το πηγούνι
ΡΑΒΑΤΤΕΙΝ	το ραβάνι (τριποδισμός)
ΡΑΒΔΟΣ	το ραβδί
ΡΑΜΝΟΣ	ο ράμνος
ΡΑΞ / ΡΑΓΟΣ	η ρώγα
ΡΑΦΑΝΟΣ	η ραφανίδα
ΡΑΧΙΣ	η ράχη
ΡΕΓΚΩ	ροχαλίζω
ΡΗΤΙΝΗ	το ρετσίνι
ΡΙΠΤΩ	ρίχνω
ΡΟΑ & ΡΟΙΑ	η ροϊδιά, η ροδιά
ΡΥΚΑΝΗ	το ροκάνι
ΡΩΘΩΝ	το ρουθούνι
ΣΑΛΠΗ	η σάλπα
ΣΑΝΔΥΞ	το σεντούκι
ΣΑΡΓΟΣ	ο σαργός
ΣΕΛΑΧΟΣ	το σελάχι
ΣΕΛΙΝΟΝ	το σέλινο
ΣΗΠΙΑ	η σουπιά
ΣΙΑΓΩΝ	το σαγόνι
ΣΙΑΛΟΝ	το σάλιο
ΣΙΔΗΡΟΣ	το σίδερο
ΣΙΝΑΠΙ	το σινάπι
ΣΙΠΑΛΟΣ	η τσίμπλα
ΣΙΩΠΑΩ	σωπαίνω
ΣΚΑΝΔΙΞ	το σκαντζίκι (φυτό)
ΣΚΕΠΑΡΝΟΣ	το σκεπάρνι
ΣΚΟΜΒΡΟΣ	το σκουμπρί
ΣΚΟΡΔΟΝ	το σκόρδο
ΣΚΟΡΠΙΟΣ	ο σκορπιός,  το σκορπίδι
ΣΚΥΛΑΞ / ΣΚΥΛΑΚΟΣ	το σκυλί
ΣΜΑΡΙΣ / ΣΜΑΡΙΔΟΣ	η μαρίδα
ΣΟΓΧΟΣ	ο σοχός, ο ζοχός
ΣΠΑΝΟΣ	σπανός
ΣΠΑΡΟΣ	ο σπάρος
ΣΠΑΤΑΛΟΣ	ο σπάταλος
ΣΠΗΛΑΙΟΝ	η σπηλιά
ΣΠΙΘΑΜΗ	η πιθαμή
ΣΠΙΛΑΣ	η σπιλιάδα (άνεμος)
ΣΠΙΝΘΗΡ	η σπίθα
ΣΤΑΜΝΟΣ	η στάμνα
ΣΤΑΦΥΛΗ	το σταφύλι
ΣΤΑΧΥΣ / ΣΤΥΛΟΣ	το στάχυ
ΣΤΕΛΕΑ	το στειλιάρι
ΣΤΕΜΦΥΛΑ	τα στράφυλα
ΣΤΕΝΟΣ	στενός
ΣΤΡΟΓΓΥΛΟΣ	στρογγυλός
ΣΤΡΟΥΘΟΣ	το στρουθί
ΣΤΥΠΠΕΙΟΝ	το στουπί
ΣΥΚΙΑ	η συκιά
ΣΥΚΟΝ	το σύκο
ΣΥΝΑΓΡΙΣ	η συναγρίδα
ΣΥΡΩ	σέρνω
ΣΦΑΖΩ	σφάζω
ΣΦΑΚΟΣ	η σφάκα
ΣΦΑΛΙΖΩ	σφαλίζω
ΣΦΕΝΔΑΜΟΣ	ο σφένδαμνος, το σφενδάμι
ΣΦΕΝΔΟΝΗ	η σφεντόνα
ΣΦΗΞ / ΣΦΗΚΟΣ	η σφήκα, η σφήγκα
ΣΦΙΓΓΩ	σφίγγω
ΣΦΟΓΓΟΣ	το σφουγγάρι
ΣΦΟΝΔΥΛΟΣ	το σφοντύλι
ΣΧΕΛΙΣ	η σκελίδα
ΣΧΙΝΟΣ	ο σχίνος
ΣΧΟΙΝΟΣ	το σχοινί ή σκοινί
ΣΩΛΗΝ	η σωλήνα
ΤΑΓΓΗ	ο ταγκός, η ταγκίλα
ΤΑΓΗΝΟΝ	το τηγάνι
ΤΑΠΕΙΝΟΣ	ταπεινός
ΤΕΡΜΙΝΘΟΣ	η τραμιθιά, η τριμιθιά
ΤΕΥΤΛΟΝ	το σέσκλο, η σεύκουλα
ΤΟΛΥΠΗ	η τουλούπα
ΤΟΞΟ	το δοξάρι
ΤΟΠΑΖΙΟΝ	το τοπάζι
ΤΡΑΥΛΟΣ	τραυλός
ΤΡΑΧΗΛΙΣ	η τραχηλιά
ΤΡΕΦΩ	τρέφω
ΤΡΙΓΛΗ	το τριγλί (μπαρμπούνι)
ΤΡΩΓΩ	τρώγω, τρώω
ΤΥΜΒΟΣ	η τούμπα
ΤΥΜΠΑΝΟΝ	το τούμπανο
ΤΥΡΑΝΝΟΣ	ο τύραννος
ΥΑΛΟΣ	το γυαλί
ΥΒΡΙΣ	η βρισιά
ΥΝΙΣ	το υνί
ΦΑΓΡΟΣ	το φαγγρί
ΦΑΚΕΛΟΣ	το φακιόλι
ΦΑΚΟΣ	η φακή
ΦΑΛΑΓΓΙΟΝ	το φαλάγγι (αράχνη)
ΦΑΛΑΚΡΟΣ	φαλακρός
ΦΑΛΛΑΙΝΑ	η φάλαινα
ΦΑΛΟΣ	μπάλιος (άσπρος)
ΦΑΡΑΓΞ	το φαράγγι
ΦΑΡΜΑΚΟΝ	το φαρμάκι
ΦΑΣΣΑ	η φάσσα
ΦΙΛΥΚΗ	το φιλίκι, το φελίκι, η φιλίκα
ΦΛΕΨ	η φλέβα
ΦΛΟΜΟΣ	ο φλόμος
ΦΡΑΣΣΩ	φράζω
ΦΡΥΝΟΣ	η φουρνιά, ο φουρνός (Bufo)
ΦΥΛΑΣΣΩ	φυλάω
ΦΥΣΩ	φυσώ
ΦΩΚΗ	φώκια
ΦΩΛΕΟΣ	φωλιά
ΧΑΛΙΝΟΣ	χαλινάρι
ΧΑΝΝΟΣ	ο χάννος (ψάρι)
ΧΑΡΑΣΣΩ	χαράζω
ΧΕΛΙΔΩΝ	το χελιδόνι
ΧΕΛΥΝΗ	η χελώνα
ΧΗΡΑΜΟΣ	η χαραμάδα
ΧΟΙΡΟΣ	ο χοίρος
ΧΟΛΕΡΑ	η χολέρα
ΨΑΛΙΣ	η ψαλίδα, το ψαλίδι
ΨΑΥΩ	ψάχνω
ΨΕΥΔΗΣ	ψεύτης
ΨΙΑΘΟΣ	η ψάθα
ΨΥΧΗ	η ψυχή
ΩΟΝ	το  ουό, το οβόν, το αβγό

 

 

 

 

 

 

 https://www.lithoksou.net

 

 

theologos vasiliadis