ΠΩΣ ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Το παλαιότερο αυτοπροσδιοριστικό όνομα των Αρβανιτών Αρμπερόρ (Arbëror) έχει εγκαταλειφθεί και ξεχαστεί από τις κοινότητες.
Σήμερα, ο όρος που χρησιμοποιείται, προέρχεται από τον ελληνικό ετεροπροσδιορισμό αρβανίτης, αρβανίτ (arvanitë) και για τη γλώσσα χρησιμοποιούνται οι όροι αρβανίτ, αρβανίτικα, και σπανιότερα αρμπερίστε (arvanít(e)/arbërishte).
Στις αρχές τού 19ου αιώνα, σε μια μεγάλη συμπαγή περιοχή, που ξεκινούσε από το νοτιοανατολικό τμήμα τού νομού Φθιώτιδας, περιλάμβανε το νομό Βοιωτίας (εκτός τού βορειοδυτικού τμήματος), τη νοτιότερη Εύβοια και την Βόρεια Άνδρο, όλη την Αττική, σημαντικό τμήμα των νομών Κορινθίας και Αργολίδας, την επαρχία Τροιζηνίας και τα νησιά τού Αργοσαρωνικού (εκτός τής Αίγινας) όλοι οι ντόπιοι οικισμοί ομιλούσαν αρβανίτικα.
Πέρα από αυτήν την περιοχή υπήρχε μια ακόμη σημαντική περιοχή, στο εσωτερικό τής οποίας μιλούνταν αρβανίτικα, στη δυτική Πελοπόννησο: ξεκινούσε από την βόρεια ορεινή Ηλεία και κατέληγε στην Τριφυλία τής Μεσσηνίας. Σήμερα, μόνο στην τελευταία επιζεί η γλώσσα.
Εκτός
από μερικά διασπαρμένα χωριά στην Αρκαδία, στα οποία (εκτός τού Δάρα) η
γλώσσα έχει εκλείψει, υπήρχαν δυο ακόμη σημαντικές οικιστικές
συγκεντρώσεις.
Η πρώτη στην ανατολικότερη Λακωνία, όπου σήμερα ελάχιστοι ηλικιωμένοι σε λίγα χωριά μιλούν τη γλώσσα, η δεύτερη περιλάμβανε το όρος Παναχαϊκό, στο οποίο όμως σήμερα η γλώσσα έχει σχεδόν εκλείψει, ενώ διατηρείται περισσότερο στους μετακινηθέντες από αυτό στη δυτική Αχαΐα και σε άλλα χωριά τού νομού.
Το
λιγότερο το ένα πέμπτο (και με όχι εντελώς απίθανο το ένα τρίτο) τού
πληθυσμού μιλούσε αρβανίτικα. Τα αλβανικά αυτά τής νοτιότερης Ελλάδας
προέρχονται από μεσαιωνικά ιδιώματα. Οι γλωσσολόγοι συμφωνούν, ότι
«προέρχονται» από νοτιοανατολικά τοσκικά ιδιώματα, δηλαδή σχετίζονται με
την τσάμικη υποδιάλεκτο.
Οι όροι (χρήσεις, ιδεολογία)
Οι
μεσαιωνικές ελληνόγλωσσες πηγές περιγράφουν τους πρωτοεμφανιζόμενους
στα κείμενα βαλκανικούς αυτούς πληθυσμούς ως αλβανούς και αρβανίτες (ή
αλβανίτες) στις λόγιες και δημώδεις γλωσσικές μορφές αντίστοιχα.
Η διπλή αυτή χρήση αφορά συνολικά τους χριστιανικούς και μουσουλμανικούς αλβανόφωνους πληθυσμούς τής Ηπείρου και Αλβανίας όσο και τής νότιας Ελλάδας.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, στις ιστορικές μαρτυρίες δέν παρατηρείται διαφορά στον προσδιορισμό μεταξύ βορείων και νοτίων αλβανόφωνων, τουλάχιστον μέχρι τις πρώτες δεκαετίες τού 20ού αιώνα, αλλά και περίπου μέχρι και τη δεκαετία τού 1950.
Με
έναυσμα ίσως το σημαντικό ιδεολογικά σύγγραμμα τού Κώστα Μπίρη
(Αρβανίτες. Οι δωριείς τού νεώτερου ελληνισμού), που εκδίδεται το 1960,
και σαν αποτέλεσμα τής απομόνωσης τής Αλβανίας, τής ανάγκης διαχωρισμού
από τους αλβανούς πολίτες και το αλβανικό έθνος, καθώς και τής τυπικής
λήξης τής γλωσσικής διμορφίας, ο μεν όρος αλβανός τείνει να σημαίνει τον
αλβανό τής Αλβανίας ο δε όρος αρβανίτης τον αλβανόφωνο τής νότιας
Ελλάδας και, κατ' επέκταση, το σύνολο των αλβανοφώνων τής Ελλάδας,
διαχωρισμός πλήρως παγιωμένος πλέον.
Οι αρβανίτες συμμετέχουν ως ντόπιοι ορθόδοξοι χριστιανοί στην επανάσταση, ως έλληνες-ρωμιοί, και εξ αρχής συμβάλλουν στη δημιουργία τού εθνικού κράτους και εντάσσονται στο εθνικό φαντασιακό.
Η γλωσσική τους ετερότητα δέν τους αποκλείει από την δημιουργούμενη φαντασιακή κοινότητα, αφού από την αρχή εντάσσονται στην εθνική γενεαλογία και αποτελούν συστατική ομάδα τού ελληνικού έθνους.
Ήδη
το 1850, ο Κων/νος Παπαρρηγόπουλος θα γράψει: «Δυο φυλαί κατοικούσι την
Ελλάδα, η ελληνική και η αλβανική. Αλλ’ η αλβανική φυλή αποτελεί άραγε
έθνος ίδιον;». («Εισαγωγή εις την ιστορίαν τής αναγεννήσεως τού
ελληνικού έθνους», Πανδώρα, τ. Α΄, φυλλ. 9, Ιούλιος 1850, σ. 201, βλ και
Σκοπετέα σ. 188). Η «αφομοιωτική δύναμη τού ελληνισμού» επενεργούσε
(και) στους αλβανούς, ειδικά σε αυτούς τού ελληνικού βασιλείου.
ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ ΣΤΟΥΣ 'ΠΑΝΚ' ΣΤΟΥΣ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΗΤΑΝ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ.
«Οι δυο αδελφοί λαοί»:
Θεωρίες περί συγγενών και αδελφών φυλών και γλωσσών
ΤΥΧΕΡΟ ΕΒΡΟΥ 11-7-2020 ΚΑΖΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ [K.Kotskas]
https://www.facebook.com/ArvanitikiMelissa/posts/
Οι Αρβανίτες στο Νεοελληνικό Κράτος
Ο Οδυσσέας Ελύτης έγραψε: Kι η πατρίδα μια τοιχογραφία μ’ επιστρώσεις διαδοχικές φράγκικες ή σλαβικές που αν τύχει και βαλθείς για να την αποκαταστήσεις πας αμέσως φυλακή και δίνεις λόγο…
Σίγουρα μέσα σ’ αυτές τις «επιστρώσεις» βρίσκεται και η αρβανίτικη, που μέχρι και σήμερα είναι ορατή σε πολλές ανθρώπινες εκφάνσεις αυτού του τόπου.
Το πότε εμφανίζονται και εγκαθίστανται οι Αρβανίτες στον Ελλαδικό χώρο είναι γνωστό. Ήδη στις αρχές του 14ου αιώνα πολλές οικογένειες «Αλβανών», όπως αναφέρουν οι πηγές της εποχής, μετακινούνται από την περιοχή της σημερινής Αλβανίας προς την ηπειρωτική Ελλάδα (Ήπειρο, Θεσσαλία, Πελοπόννησο, Αττική).
Έκτοτε θα παρέχουν στρατιωτικές υπηρεσίες στους Βυζαντινούς άρχοντες του Μυστρά ως μισθοφόροι. Στη περιοχή της Αττικής γνωστές αρβανίτικες φάρες (= οικογένειες) που έφτασαν αυτή τη περίοδο είναι του Μπούα, του Σπάτα (τα σημερινά Σπάτα), του Λίωσα (τα σημερινά Λιόσια) και του Μαλακάση (σημερινή Μαλακάσα).
Οι Αρβανίτες γρήγορα προσαρμόστηκαν και εγκαταστάθηκαν ομαλά. Άλλωστε ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι, κάτι που τους βοήθησε να ενταχθούν ευκολότερα στους ελληνικούς πληθυσμούς και μάλιστα να αποκτήσουν ελληνική συνείδηση και γλώσσα.
Στην ελληνική επανάσταση το 1821 πολλοί γνωστοί κλέφτες ήταν Αρβανίτες. Ο Μάρκος Μπότσαρης (ο οποίος ήταν από τους πρώτους που έγραψε αρβανίτικο λεξικό σε ηλικία μόλις 19 χρονών), ο Ανδρέας Μιαούλης, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κ.α.
Τα αρβανίτικα, μάλιστα από την περίοδο της επανάστασης έως και τα τέλη του 19ου αιώνα αποτελούσαν τη γλώσσα των ελλήνων ναυτικών.
Στα μετέπειτα χρόνια γνωστοί αρβανίτες είναι ο πολιτικός Δημήτριος Βούλγαρης (Λέγεται ότι συνήθιζε να δίνει την απάντηση “άστε ντούα”= Έτσι θέλω στα αρβανίτικα, όταν του ζητούσαν να δικαιολογήσει τις αποφάσεις του), ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης (οι Κουντουριώτηδες ήταν αρβανίτικη φάρα της Ύδρας), ο Αλέξανδρος Κορυζής, ο στρατηγός και δικτάτορας Θ. Πάγκαλος κ.α.
Οι Αρβανίτες στην πλειοψηφία τους ασχολήθηκαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Εξαίρεση αποτελούν τα νησιά του Αργοσαρωνικού γνωστά για τη ναυτική και εμπορική τους παράδοση.
Διακρίνονταν για την ειλικρίνειά τους (ντρέτα και σταράτα σαν Αρβανίτες), (είναι αρβανίτης μπεσαλής), αλλά και για το πείσμα και την οξυθυμία τους (τον έπιασε το Αρβανίτικο), (Αρβανίτικο κεφάλι–ξεροκέφαλος).
Από τον 19ο αιώνα έως σήμερα οι περιοχές με αρβανίτικους πληθυσμούς έχουν μειωθεί δραματικά, η γλώσσα όντας προφορική κινδυνεύει να εξαφανιστεί και η αστυφιλία έχει οδηγήσει πολλούς στην εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Η αρβανίτικη διάλεκτος αποτελεί ένα αμάλγαμα από ελληνικά, λατινικά και αλβανικά γλωσσικά στοιχεία και τη συναντάμε μόνο σε προφορική μορφή. Έτσι, και λόγω της πλήρους πολιτιστικής ενσωμάτωσης των Αρβανιτών από το ελληνικό περιβάλλον ο κίνδυνος της οριστικής εξαφάνισης της διαλέκτου είναι πολύ μεγάλος.
Η αρβανίτικη γλώσσα είναι βραχύφωνη και συμφωνική, δηλαδή οι λέξεις της περιέχουν πολλά σύμφωνα. Σε αρκετές περιπτώσεις μεταξύ των συμφώνων παρεμβάλλεται ένας ηχητικός φθόγγος, ένα ημίφωνο που δεν συναντάται στην ελληνική. Έτσι ο ημίφωνος αυτός ήχος, που εκφέρεται από το στέρνο και δε προφέρεται ως «ε» αποδίδεται γραπτά με το λατινικό «ë», ενώ το ημίφωνο «ι» με το «j».
Επίσης στα αρβανίτικα όταν η συλλαβή -ζα προστίθεται στην αρχή της λέξης, δηλώνει κάτι μεγάλο, όπως για παράδειγμα ζάλλογον, ζάμπλουτος.
Αντίθετα, όταν η συλλαβή προστίθεται στο τέλος της λέξης, δηλώνεται κάτι το μικρό ή το υποκοριστικό του αντικειμένου. Παράδειγμα βάρκίζα (η βαρκούλα, από εκεί πήρε το όνομά της και η Βάρκιζα).
Μέχρι και σήμερα υπάρχουν αρκετές αρβανιτόφωνες περιοχές, όπως στην ΝΑ Στερεά Ελλάδα και ειδικότερα την Αττική (ιδίως το ανατολικό τμήμα), τη νότια Βοιωτία, το νότιο τμήμα της Εύβοιας και το βόρειο τμήμα της νήσου Άνδρου, ενώ στην Πελοπόννησο εντοπίζονται κυρίως στην Αργολιδοκορινθία, σε μια περιορισμένη μάλλον έκταση στα σύνορα Αχαΐας και Ηλείας, στην Τριφυλία, στην ανατολική Λακωνία, καθώς και στα περισσότερα νησιά του Αργοσαρωνικού (Ύδρα, Σπέτσες, Σαλαμίνα, Αγκίστρι και Πόρος).
Ακόμα αρβανίτικος πληθυσμός βρέθηκε στη περιοχή της Λαμίας, αλλά και περιχώρων του Νομού Φθιώτιδας. Αρβανίτες κατοικούν και στην περιοχή της Πάργας και σε πολλά χωριά της Θεσπρωτίας.
Βιβλιογραφία
- Αθανάσιος Σ. Τσίγκος, Κείμενα για τους Αρβανίτες, Αθήνα 1991
- Μαρία Μιχαήλ-Δέδε, Οι Έλληνες Αρβανίτες, Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών, Αθήνα 1994, Εκδόσεις Δωδώνη
- Λεξικόν της Βυζαντινής Πελοποννήσου, Επιμέλεια έκδοσης Γ. Νικολούδης, Αθήνα 2010, Εκδόσεις Μυρμιδόνες
- Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Αρβανίτικο Λεξικό (Γ΄ Έκδοση), Αθήνα 2014, Εκδόσεις Omni Publishing
ΡΩΜΙΕ ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΤΕ!!
ΡΩΜΙΕ ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΤΕ!!
- Ρωμιός < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική Ρωμαῖος (πολίτης του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους, του Βυζαντίου), < ελληνιστική κοινή Ῥωμαῖος (πολίτης του Ρωμαϊκού κράτους) < λατινική Romanus, Ῥώμη Roma[1]
Αρβελέρ: Να σταματήσουμε να λέμε ότι είμαστε Έλληνες!
GEORGE SOROS : ΧΡΕΙΑΖΕΣΤΕ
ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΓΙΑ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Αλβανίδα ιστορικός: Οι Έλληνες είναι Αλβανοί
Αλβανική προπαγάνδα στα σχολεία
Γνωρίστε τους Ούντις - Ένα έθνος Αλβανων απο τον Καυκασο - life
Το χωριό Νιτζ στο Αζερμπαϊτζάν, κατοικείται από τους απογόνους των Αλβανών του Καυκάσου. Οι Ούντις είναι ένα αρχαίο έθνος, με μεγάλη και πλούσια ιστορία.
Σήμερα υπάρχουν μερικές χιλιάδες Ούντις σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 4.000 ζουν, στο Νιτζ. Το χωριό δεν βρίσκεται μακριά από την πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου των Αλβανών του Καυκάσου. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι αυτή η γη, ανήκε πάντα στους Ούντις.
Γνωρίστε τους Ούντις - Ένα αρχαίο έθνος με μεγάλη ιστορία
Το χωριό Νιτζ στο Αζερμπαϊτζάν, κατοικείται από τους απογόνους των Αλβανών του Καυκάσου. Οι Ούντις είναι ένα αρχαίο έθνος, με μεγάλη και πλούσια ιστορία.
Σήμερα υπάρχουν μερικές χιλιάδες Ούντις σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 4.000 ζουν, στο Νιτζ. Το χωριό δεν βρίσκεται μακριά από την πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου των Αλβανών του Καυκάσου. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι αυτή η γη, ανήκε πάντα στους Ούντις.
«Στο αλβανικό κράτος του
Καυκάσου υπήρχαν 26 φυλές. Οι Ούντις ήταν μία απο τις πιο ισχυρές.
Ξεχώριζαν για την πίστη τους, τη Βίβλο, τη γλώσσα τους και τα γραπτά
τους κείμενα»
υποστηρίζει μιλώντας στο euponews, o Όλεγκ Ντανακίρι, διευθυντής του πολιτιστικού κέντρου των Ούντις.
Ο Χριστιανισμός ήταν η επίσημη θρησκεία της Αλβανίας του Καυκάσου. Οι Ούντοι της Νίτζ διατήρησαν την πίστη τους, ακόμα και στη σοβιετική εποχή, όταν δεν υπήρχε χώρος προσευχής. Μία αρχαία εκκλησία αναστηλώθηκε το 2007. Ο ιερέας που θα λειτουργεί εδώ, αυτή την περίοδο σπουδάζει σε θεολογική σχολή στο εξωτερικό.
«Οι Ούντις είναι πολύ ιδιαίτεροι άνθρωποι. Η γλώσσα τους είναι μια σπάνιας ομάδας γλωσσών του Καυκάσου. Ανήκουμε στην χριστιανική εκκλησία της Ανατολής. Τώρα στόχος μας είναι να αποκαταστήσουμε την ανεξαρτησία της αλβανικής εκκλησίας στο Αζερμπαϊτζάν» δήλωσε ο Ρόμπετρτ Μομπίλι, επικεφαλής του χριστιανικού κέντρου της πόλης.
Τα χριστιανικά σύμβολα πάντα ήταν κομμάτι της καθημερινότητας των Ούντις. Τα κοστούμια των μουσικών παραμένουν ίδια εδώ και αιώνες, και έτσι διηγούνται την ιστορία μιας πίστης.
«Εδώ μπορείτε να δείτε έναν αρχαίο σταυρό της Αλβανίας του Καυκάσου. Στην πίσω πλευρά υπάρχει ένας ήλιος με οκτώ βέλη. Συμβολίζει το προσκύνημα στο Ισραήλ. Όποιος φοράει αυτό τον σταυρό, σημαίνει πως βαφτίστηκε εκεί» υποστηρίζει ο μουσικός, Κάρλεν Σχιρβάνι
Οι Ούντις ξεκινούν να μαγειρεύουν, μόνο όταν η ζύμη έχει την ευλογία του θεού. Η τσουκνίδα είναι το κύριο συστατικό του Αφάρ. Αυτό το άγριο φυτό είναι πλούσιο σε βιταμίνη C και στην αρχαιότητα αποτελούσε πηγή δύναμης για τους φτωχούς
Σύντομα η κοινότητα του Νίτζ θα εκδώσει βιβλίο με 100 σπάνιες συνταγές των Ούντις.
«Έμαθα να το μαγειρεύω από τη μητέρα μου. Εκείνη είχε διδαχθεί από τη γιαγιά μου. Τώρα εγώ μαθαίνω την κόρη μου να μαγειρεύει. Το Αφάρ είναι δύσκολο φαγητό, δεν είναι εύκολο να γίνει. Αυτό το πιάτο θα υπάρχει όσο εμείς, οι Ούντις βρισκόμαστε σε αυτόν τον κόσμο. Θα είναι πάντα ένα μέρος της ζωής μας» λέει η Ρίτα Ντανακίρι.
Οι Ούντις μιλούν την γλώσσα των Αζέρων, όμως κυρίως χρησιμοποιούν την δική τους, γλώσσα. Το αρχαίο αλφάβητο έχει αντικατασταθεί από λατινικά γράμματα, που είναι πιο εύκολα για τα μικρά παιδιά.
Νέα σχολικά βιβλία δημοσιεύονται κάθε χρόνο. Η δημιουργός τους και δάσκαλος , Βενέρα Αντόνοβα, ετοιμάζει τα ηλεκτρονικά λεξικά από Ούντι στα αγγλικά και από Ούντι σε Αζέρικα.
Ο Γκριγκόρι άρχισε να γράφει ποιήματα στην γλώσσα των Ούντις, όταν ήταν μικρό αγόρι.
Υποστηρίζει πως αυτή είναι η γλώσσα του Θεού.
Το βράδυ που συνάντησε την δημοσιογράφο του euronews, δούλευε ένα ποίημα που πρόσφερε ως δώρο γενεθλίων στη μητέρα του.
«Η μητρική μου γλώσσα είναι η μούσα μου. Οι ήχοι της είναι τόσο τέλειοι. Μου επιτρέπει να μεταφράζω την ομορφιά του κόσμου σε λέξεις» υποστηρίζει ο ποιητής Γκριγκόρι Μεσάρι.
Όταν φτάσαμε στο Νίτζ, το χωριό ετοιμαζόταν για μια μεγάλη γιορτή. Δύο νέοι άνθρωποι παντρεύονται, όμως οι παραδόσεις τηρούνται. Γι’ αυτό και νεαρά κορίτσια βοηθούν τη νύφη να ετοιμαστεί.
Το ψωμί κόβεται πάνω από το κεφάλι της. Αυτό σημαίνει πως από εδώ και μπρος, εκείνη είναι υπεύθυνη για την οικογενειακή εστία.
Την ίδια ώρα, ο γαμπρός ξυρίζεται. Οι επισκέπτες δίνουν χρήματα για τον επαγγελματία κουρέα. Η αποστολή του είναι πολύ σημαντική.
«Όταν
ένα παιδί γεννιέται είναι μωρό, μετά γίνεται παιδί και μετά έφηβος. Όμως
για να γίνει άνδρας πρέπει να παντρευτεί. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος.
Αυτό το ξύρισμα συμβολίζει το μεγάλο βήμα προς την ενήλικη ζωή. Δείχνει ότι γίνεται άνδρας» υποστηρίζει ο Αλεξάντρ Κανκάλοβ.
Το τελετουργικό του γάμου, έχει τις ρίζες του στην εποχή που οι άνδρες έφευγαν για κυνήγι, ώστε να θρέψουν τις οικογένειές τους.
Κάποιος πυροβολεί ένα στόχο. Αυτή τη φορά πρόκειται για ένα κρεμμύδι που κρέμεται από το δέντρο.
Αυτός που θα πετύχει τον στόχο έχει την τιμή να παραδώσει το όπλο στο γαμπρό.
«Από το Νίτζ φεύγουμε για τα Γκομπουστάν, γνωστά και ως «φλεγόμενα βουνά».Έτσι αποκαλούν οι ντόπιοι τα περίφημα ηφαίστεια λάσπης. Θα γνωρίσουμε την μαγική τους δύναμη στο επόμενο επεισόδιο του προγράμματος «Η ζωή των Αζέρων» μεταδίδει η απεσταλμένη του euronews, Γκαλίνα Πολόνσκαγια.
theologos vasiliadis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου